Uncategorized

ديابئت: شکر خسته لييي, قند نوخوشلوغو

Written by dr. eldeniz

ديابئت: شکر خسته لييي, قند نوخوشلوغو

 

ديابئت ندير؟

بير کرونيک خستليک کي, اوندا قانين شکري (گلوکوس) حددن آرتيقدير.

 

نييه قانين شکر حجمي آرتير؟

پانکرئاسدا(معده آلتي وزي) ايستئهسال اولان اينسولين يارديمي ايله، بدنده اولان سئللوللار قاندا اولان شکري ايشلديب و بئلليکله قانين شکر ميقداري ثابيت قالير. اينسولين اولمامازليغي و يا اينسولينه حسساسييت آز اولان زامان سئللوللار ائلييه بيلميرلر قاندا اولان شکري ايشلتسينلر. بئله بير حالدا قانين شکري آرتير و اينسان ديابئت خسته لييي توتور.

 

قاندا نقدر شکر واردير؟

ساغلام حالدا قانين هر ليترينده تقريبن 5mmol گلوکوس واردير. دئمک هر ليتئر قاندا 0,9 گرام گلوکوس واردير. بو حئسابلا  65 کيلولوق اينسانين 5 ليتر قانيندا 4,5 گرام گلوکوس ويا 1,5 کسمه شکر(قند حببي) ميقداريندا گلوکوس واردير.

 

نييه آدام ديابئت توتور؟

ديابئتين هامي عللتلري بللي دگيل, آنجاق آشاغيدا کي, عللتلر اساس توتولور:

  • ژئنئتيك
  • اطراف محيط
  • نامناسب يئمكلر، كؤكليك
  • سترئس: سترئس زاماني سترئس هورمونلاري کورتيسول و آدرئنالين ايستئحصالي بدنده آرتير. بو هورمونلار اينسولين تاثيريني آزاتماقلا قانين شکرين آرتيريرلار.
  • حرکتسيزليک
  • بعضي داوا درمانلار
  • آوتو ايممون رئاکسييا

 

ديابئتين موختليف نوعلري:

ديابئت خسته ليييني ايکي اساس حسسه يه بؤلورلر:

بيرينجي نوع:  10%گنجليک ديابئتي: بو خستليکده اينسولين ايستئحصالي يا هئچ يوخدور يادا چوخ آزدير. بو خسته ليک اوشاقليق- يئني يئتمه چاغلاريندان باشلانير و درمان اوچون اينسولينه احتياج واردير.

ايكينجي نوع:  90%قوجاليق ديابئتي: بو خستليکده اينسولين ايستئحصالي آز، نورمال و حتي چوخ  اولا بيلر. هر حالدا اينسولينه حسساسييت آزدير. قوجالييق ديابئتي چوخ ياشلي آداملاردا گؤرونور. بو نوع كؤه جاوانلاردا دا گؤرونور.

 

ديابئت علامتلري:

  • سيديک حجمينين آرتماسي
  • يانقينليق ( تشنه ليك)
  • يورقونلوق
  • اينفئکسييون (عفونت)
  • قاشينما
  • ايشتاهانين آزالماسي
  • آغيرليغين آزاليب-آرتماسي

 

ديابئت کومپليکاسيونلاري:

ديابئت گئج-تئز ( 15 -20 ايلدن سونرا ) قان و اعصاب دامارلارينا تاثير قويوب و کومپليکاسييونلار يارادير. بو کومپليکاسييونلارين نئچسيني بئله خيلاصه ائتمک اولار:

  • بؤيوک قان دامارلارين گج لنمسيله بئيين و اورک سکته سينين ريسکي آرتير.
  • بؤره کلر خسته لنيب و تصفييه قابيلييتيده آزالير.
  • گؤز خسته لييي: گؤزده اولان اينجه قان دامارلاري پاتلاييب و گؤزون شبکيه سينده ايلتئهاب يارانير.
  • اعصاب دامارلارينا منفي تاثير قويولوب, بير سيرا علامتلر, گيجلمک, ايسهال, ايشه مک چتينلييي و ايقتيدارسيزليق تؤرنير. دري ده دويغو گوجو مخصوصا آياقلاردا آزاليب و خسته آياقلارينا ايتي شئيلر باتاندا حيس ائتمير و آياق ياراسي ووجوده گلير. ديابئت خسته سينده قان جرياني ضعيف اولدوغو اوچون بو يارالار چتين توختايير. بعضا ده عفونت و قانقرئن تؤرنيب و خسته آمپوتاسييون اولماق مجبوريييتينده قالير.

 

ديابئت درماني:

تيپ بير ديابئت خسته سينه اينسولين لازيمدير. تيپ ايكي ديابئت خستسينه داوا وئرمدن اؤنجه ژيمناستيک و دوز يئمکليک تؤوسييه اولونور. دوز يئمکليک اوچون ائلييه بيلرسينيز منيم چاغليق حاققيندا يازديغيم مقاله ني اوخوياسينيز.

ژيمناستيک ائتمکله اينسولين تاثير آرتيب، جيسمين عضله سئللوللاري قاندا اولان شکري ايشلديب اونو آزالدير. ژيمناستيک اوکسيژئن آلماق قابيلييتيني آرتيرماقلا، قان دامارلاري آچيق ساخلانيب، ورزشكارين حاليني خوش ائدير.

شکر خسته سي سيقاري ترک ائتمليدير نييه کي, توتون توستوسو اورک-دامار خستليک ريسکيني آرتيرير. بو ريسک ديابئتي اولان خسته ده داهادا آرتيقدير.

تيپ ايكي ديابئت خسته لرينين چوخو کؤکدور. بو خسته لر ژيمناستيک ائتمکله و دوز يئمکله آريخلييب, اونلارين قان شکرلري آزاليب داوا احتيياجلاريدا آزالير.

 

اولارمي آدام ديابئت توتماسين؟

ورزش ائتمکله و دوز يئمکله چاغليغين قاباغي آلينيب,  ديابئت توتماق ريسکي آزالير.

 

 

بويلولوق ديابئتي:

بويلولوق ديابئتي بويلولوق زاماني يارانيب, بويلولوقدان سونرادا آرادان گئدير. بويلولوق ديابئتي چوخ کؤکلو بويلودا و ديابئت ارثي اولان بويلو قاديندا يارانير.

بويلولوق ديابئتينين عللتي بويلولوق دورينده قاديندا بعضي هورمونلارين آرتماسيدي. 

بويلولوق ديابئتي گلجکده ديابئت توتما ريسکيني آرتيرير. اؤزليکله او قادينلار کي, يئکه اوشاق  4500 < قرام دوغوبدور, يا بويلولوقدان اؤنجه کؤکيديلر و يا بويلو اولان زامان ياشلاري 35-دن آرتيقدي. بو قادينلار ايلده بير دفعه قان شكرلريني يوخلاماليديلار.

بويلولوق ديابئتينين درماني ورزش، دوز يئمکليک و اينسوليندير. ديابئت حبلري جنينه ضرر وورماقلاري اوچون بويلو قادينا وئريلمير.

 

ديابئت خسته سينده اولان باشقا خسته ليكلر ده درمان اولونماليدير؛ نيه كي ديابئت، قان فيشارينين آرتماسي، ياغ نوخوشلوغو و سيقار چكمه بئيين و اورك سكته توتما ريسكيني داهادا چوخالدير.

دوز يئمكليك و ورزش ائتمك ديابئت درمانينين اساس حسسه سي حساب اولونور.  اينسولين آنابول هورمون اولدوغو اوچون ايشتاهاني آرتيرير؛ خسته يئمككينه دقت ائتمه سه داها كؤكه ليب و داها آرتيق اينسولين درمانينا احتياج اولاجاقدير.