Cavanlıq depressionu

 

Cavanlıq depressionu yeni yetmə illərində başlayır. Gənc xəstə özünü dəyərsiz his edib, gündəlik fəaliyyətlərdə əlaqəsizlik göstərib, davamlı qəmlilik və ruhdan düşmə əlamətləri göstərir.

 

Səbəb, risk faktorları:

Depression müxtəlif stimulunsa keçici cavab ola bilər. Sıxıcı əhval-ruhiyyə, buluğ inkişafı və onla bağlı stress, cinsi hormonların təsiri və müstəqillik yolunda ata-analar ilə toqquşma, stressli yaşam hadisələri ata-ananın ölümü, ata-ananın boşalmaqları, ictimai qabiliyyətsizlik, bir yoldaşın və ya ailə üzvünün ölümü, oğlan və ya qız yoldaş ilə əlaqənin kəsilməsi, məktəbdə müvəffəqiyyətsizlik və sairə narahat edici hadisələr cavanlarda  depression törədә bilәr.

Gənclərin normal əhval-ruhiyyəsi aşağı-yuxarıda gəzdəkdədir. Bir an dünya çox sevimlidir; o biri anda yaşam boş bir şeydir. Bu əhval-ruhiyyənin dəyişilməsi saatlar və ya neçə günlük olur. Ancaq dayimi sığınacaqlı əhval-ruhiyyə, məktəbdə müvəffəqiyyətsizlik, ailə və yoldaşlar ilə yaxşı əlaqədə olmamazlıq, uydurucu maddələrində sui-istifadə etmək və başqa neqativ əməllər ciddi pozğunluq törədə bilәr. Az və ya uzun sürən pozğunluq xəstə özünü öldürmək cəhdi göstərə bilər.

 

İnsidens:

Belə hesab olunur ki, 15%-20% amerikalı gənclər bir ciddi depression epizodunda yaşayırlar. Bu rəqəmlər böyüklərdə də görünür. Depression gənc qızlar arasında iki qat oğlanlara nisbət artıqdır. Hesab olunur ki, isveçin 5% nüfuzu yardıma ehtiyacı olan ciddi depressionları vardır

 

Simptomlar:

Ruhdan düşmək və qəmginlik

Ümidsizlik və köməksizlik hissi

Əsəbi əhval-ruhiyyə

Tündə məcazlıq

Fəaliyyətlərə əlaqəsizlik

Ləzzət aparmağın azalması

İştahanın azalıb-çoxalması(məmulən azalması)

Ağırlığın azalması

Yuxlama çətinliyi və Yuxusuzluq

Gündüz yuxuluğu

Yorğunluq

Fikir dağınığı

Yaddaştini itirmək(epizodlu)

Özünü faydasız saymaq

Özünü suçlu-günahlı bilmək

Özündən nifrət etmək

Ölümə fikir etmək, intihar

Məsuliyyətsiz işlərə əl vurmaq.

 

Bu simptomların iki həftədən artıq davamı və xəstədə əməl  çətinliyi yaradan zaman dərmana ehtiyac vardır.

 

Dərman:

Antidepression davaları

Psixoterapiya

ECT(elektroconvulsive therapy)

Simptom azaltma üçün: sağlam həyat tərzi, yaxşı yemək, müntəzəm gimnastik etmək və yuxulamaq, yaxşı əlaqədə olmaq, alkol məsrəfini azaltmaq və uyduru verici maddələrdən uzaq gəzmək vacibdir.

 

Proqnoz:

Dərman olan zaman proqnoz yaxşıdır. Ancaq ikinci depression epizodundan sonra üçüncü dəfə depression tutmaq riskini 75%-ә artırır.

 

Depression Komplikasiyonları:

– İnthar

– Alkol, tütün və etiyat verici maddələrə aid problemlərin riskin artması

– Dərmanlardan gələn zərərlər.

 

 

Diqqət: depression eliyə bilər iki fazlı xəstəliyin, manodepressiv xəstəliyin bir fazı olsun. Manodepressivin məyusluq, ümidsizlik fazı depression adlanır. Manik fazda xəstə çox şəngül olaraq göylərdə uçub özünü güclü, gözəl və çox başarılıqlı görür.